Veshok Ordo
Mandalor
Dołączył: 01 Lip 2012
Posty: 16
Przeczytał: 0 tematów
Skąd: Rzeszów
|
 Wysłany: Nie 20:52, 01 Lip 2012 Temat postu: Słownik mando'a |
|
|
Gramatyka
W mando’a struktura zdań jest podobna jak we Wspólnym (angielskim). W Mando'a nie występują przypadki. Jest też kilka rzeczy do zapamiętania. Początkowo Mando’a była językiem wyłącznie do rozmowy.
Brak liter
Litery x, z i f nie występują w Mando’a, zarazem dźwięk podobny do f zapisuje się jako vh. Zapisane s często wymawia się jako z.
Dwuznaczności w Mando’a
Wiele wyrażeń w Mando'a ma dwa, lub więcej słów, ale, jako że połączone słowa mają tylko jedno logiczne znaczenie, tłumaczy się je jako jedno. Na przykład dar’jetii, dosłownie przetłumaczono by jako „już nie Jedi”, lecz później było używane jedynie do nazwania Mrocznego Jedi. Nie ma żadnej reguły co do znaczeń słów-jest to jednak ważny aspekt Mando’a. By zaznaczyć, ze słowa zostały połączone, używa się apostrofu. Kiedy połączone słowo jest trudne do wymówienia, skraca się ja. Na przykład powiemy Vor'e zamiast Vor'entye.
Liczba mnoga
Liczbę mnogą tworzymy przez dodanie e na koniec. Gdy w liczbie pojedynczej słowo kończy się samogłoską dodajemy se. Czasami dodaje się też apostrof, na przykład w Gett’se. Jeśli słowo kończy się głoską a- zamieniamy je na e, na przykład w Ad’ika – Ad’ike.
Przedrostki
W Mando'a przedrostki stoją same, pojawiają się na początku zdania. Na przykład tion, przedrostek pytający: so Karen, tion mhi hibira Mando'a iviin'yc? Znaczy: Karen, czy szybko uczymy się Mando’a?
Rodzajniki
W Mando'a rzadko stosuje się rodzajniki. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy naciskamy na kogoś. Istnieje kilka rodzajników określonych, najczęściej używany z nich to te, oraz rodzajnik nieokreślony "eyn".
Odmiana czasowników
Większość czasowników ma przynajmniej dwie formy: bezokoliczniki, zakończone na r i inne, które nie kończą się na r. Nie powiesz Ni vorer, tylko Ni vore. Jeśli stosujemy czasowniki posiłkowe, takie jak ven i liser, to czasownik występuje w formie bezokolicznikowej. Na przykład możesz powiedzieć: "Gar lise jorhaa'ir." ("Możesz mówić").
Przymiotniki odrzeczownikowe
Do tworzenia przymiotników odczasownikowych używa się przyrostków -la i -yc, zależnie od swobody wymowy. Znanym przykładem jest Di'kut: sam di'kut znaczy tyle co idiota. Lesz zmieniony w przymiotnik, przy użyciu przyrostka -la , daje Di'kutla. Przyrostek –la jest częściej używany dlatego, że jest łatwiejszy do wypowiedzenia niż –yc.
Stopniowanie
Przymiotniki stopniowane regularnie są zbudowane z samego przymiotnika i przyrostka -shy'a dla stopnia wyższego (na przykład dralshy’a: jaśniejszy, silniejszy) i -ne dla stopnia najwyższego (Na przykład dralne: najjaśniejszy, najsilniejszy).
Słownictwo
Poniżej wymienione zostały wszystkie znane słowa i wyrażenia w Mando’a i ich tłumaczenia. Należy także pamiętać, że w Mando'a nie ma słowa oznaczającego bohatera –jednak każdy, kto nim nie jest zasługuje na miano hut'uun/e - tchórz.
Liczby
jeden - solus
dwa - tad
trzy - ehn
cztery - cuir
pięć - rayshe'a
sześć - resol
siedem - e'tad
osiem - sh'ehn
dziewięć- she'cu
dziesięć - ta'raysh
Czasowniki
Mando'a - Polski
aliit - rodzina,klan
atiniir - wytrzymać, trzymać, tkwić
baatir – troszczyć się, martwić
beten - wzdychać
brokar – bicie (bicie serca, bić w bęben)
cuyir – być, istnieć
dinuir - dawać
duraanir – gardzić, patrzeć z góry, mieć w pogardzie
duumir - pozwalać
ganar – mięć, posiadać
hettir – płonąc
hibirar – uczyć się
hukaatir - ochraniać, osłaniać
jorso’ran – znosić, wytrzymać (czasownik archaiczny)
jurir - nieść
jorhaa'ir - rozmawiać
jurkadir – mieć z kimś kłopoty
kar'taylir - wiedzieć
liser - móc
motir - stać
narir – czynić, działać
nartir - postawić
nau'ur (czasami pisane jako naur) - wykuć
nau'ur kad – wykuć szablę
nynir – uderzyć, ugodzić
parjir – zwyciężyć,
shabiir - przykręcić
shukur - złamać, rozbić, zmiażdżyć
susulur – słuchać, słyszeć
takisir – obrażać, znieważać
trattok’o - upaść, zawieść
udesiir - odpocząć, być spokojnym
verborir - kupić, wynająć,
vorer - zaakceptować
Polski - Mando'a
bicie (bicie serca, bić w bęben) - brokar
być, istnieć - cuyir
czynić, działać - narir
dawać - dinuir
gardzić, patrzeć z góry, mieć w pogardzie - duraanir
kupić, wynająć - verborir
mieć, posiadać - ganar
mieć z kimś kłopoty - jurkadir
móc - liser
nieść - jurir
obrażać, znieważać - takisir
ochraniać, osłaniać - hukaatir
odpocząć, być spokojnym - udesiir
płonąć - hettir
postawić - nartir
pozwalać - duumir
przykręcić - slabiir
rozmawiać - jorhaa'ir
słuchać, słyszeć - sululur
stać - motir
troszczyć się, martwić - baatir
uczyć się - hibirar
uderzyć, ugodzić - nynir
upaść, zawieść - trattok'o
wiedzieć - kar'taylir
wykuć - nau'ur (niekiedy pisane jako naur)
wykuć szablę - nau'ur kad
wytrzymać, znieść - jorso’ran (czasownik archaiczny)
wytrzymać, trzymać, tkwić - atiniir
wzdychać - beten
zaakceptować - vorer
złamać, rozbić, zmiażdżyć - shukur
zwyciężyć - parjin
Rzeczowniki
Mando'a - Polski
abesh - wschód
abiik - powietrze
a’den – gniew, furia
adu - pieśni (rzeczownik archaiczny)
ad - syn, córka, dziecko
ad'ika - dziecko, chłopiec, kochanie
aka - misja
akaan - wojna
akaan'ade - armia
aliit – rodzina, klan
aruetii - zdrajca, obcy
aruetiise – liczba mnoga do aruetii
ba'buir - pradziadek
beroya – łowca nagród
beskar – Mandaloriańska stal
beskar'gam - zbroja (dosłownie "stalowa skóra")
bes'uliik - Bazyliszek (dosłownie "stalowa bestia")
behot – kwasek cytrynowy, środek antyseptyczny, środek pobudzający
birgaan - plecak
buir - ojciec
burc'ya - przyjaciel
buy'ce - hełm; potocznie: pół kwarty, wiadro
ca - noc
chakaar - złodziej, drobny przestępca, szumowiny, kobieta lekkich obyczajów, bękart
chig – różne rodzaje gorących drinków, napar
Coruscanta - Coruscant
cyar'tomade - fani
darasuum - wieczność
dar'buir – już nie ojciec
dar'manda – stan bycia "Nie Mandalorianem"; nie poza światowiec, ale ten który stracił swoje dziedzictwo, więc i tożsamość i duszę
dar'jetii – już nie Jedi (Sith, Mroczny Jedi)
dar'yaim - piekło, miejsce które chcesz zapomnieć
dha - mrok
Dha Werda Verda- Wojownicy mroku
di'kut - głupek, idiota, bezużyteczna osoba); kontekst-zależny: może nazywać durnia, głupca, kretyna itd.
droten - ludzie, społeczeństwo
entye - dług
gal – jasne piwa
gayi'kaab - radio
gayiyli - odrodziciel
gett - głowa
ge'verd – prawie wojownik
gihaal - ryba
gra'tua- zemsta
hut'uun - tchórz
ib'tuur - dzisiaj
jai'galaar – wrzaskliwy jastrząb
jetii - Jedi
jetiise - Republika, Jedi (liczba mnoga)
jetii'kad - miecz świetlny
ka’ra - gwiazdy
ka’rta - serce
kad - miecz
kama – tył, przepaska
Kaminiise - Kaminoanie
ke'gyce - dowództwo, rozkaz
kom’rk - rękawica
kando - znaczenie, waga
kot - siła
kote - chwała
kyr’am - śmierć
Mand'alor - Mandalor
Mandaloriańska stal - beskar
Manda'yaim – Mandalore (planeta)
Mando'ad - Mandalorianin (dosłownie: syn/córka/dziecko Mandalora)
mirshe – mózg, umysł
mirsh – komórka mózgowa
ne'tra gal – ciemne piwo
nibral - fajtłapa, niedojda; ktoś z kogo nie ma żadnego pożytku
or'dinii – szaleniec
osik - "poodoo"
parjai - zwycięstwo
prudii - cień
rang - popiół
runi - dusza
tal - krew
tar – przestrzeń kosmiczna, gwiazda, niebo
tat - brat (dialekt z Concord Dawn)
taungsarang – popiół Taung
tor - sprawiedliwość
tracinya - płomień
tracyn - ogień
troan - twarz
tsad - sojusz, grupa, organizacja
tuur - dzień
shebs - tył, tyłek
Siit - Sith
shuk'om - Crushgaunt
uj'alayi – bardzo gęste i słodkie ciasto zrobione ze zmiażdżonych orzechów, suszonych owoców i przypraw. Jest namaczane w kleistym syropie uj'jayl. Czasami zwane ciastem uj.
uj'Jayl (ooh-JAI-ul) – rodzaj kleistego syropu.
ven - przyszłość
verd - wojownik
vhett - rolnik
vode - bracia, siostry, towarzysze
vod'ika – zdrobniale brat, siostra (braciszek, siostrzyczka)
vongese – Yuuzhan Vongowie
werda - cienie (rzeczownik archaiczny)
Polski - Mando'a
armia - akaan'ade
bardzo gęste i słodkie ciasto zrobione ze zmiażdżonych orzechów, suszonych owoców i przypraw. Jest namaczane w kleistym syropie uj'jayl. Często nazywane ciastem uj. - uj'alayi
Bazyliszek (dosł. "stalowa bestia") - bes'uliik
bękart - zob. złodziej
bracia, siostry, towarzysze - vode (także tat - brat w dialekcie z Concord Dawn)
braciszek, siostrzyczka - vod'ika
chłopiec - zob. dziecko
chwała - kote
ciemne piwa - gal
ciemne piwo - ne'tra gal
cienie - werda (rzeczownik archaiczny) (także prudii - cień)
Coruscant - Coruscanta
córka - zob. syn
Crushgaunt -shuk'om
dług - entye
drink - zob. różne rodzaje gorących drinków, napar
drobny przestępca - zob. złodziej
dziecko, chłopiec, kochanie - ad'ika (zob. też syn)
dzisiaj - ib'tuur
dowództwo - zob. rozkac
dusza - runi
dzień - tuur
fajtłapa, niedojda; ktoś z kogo nie ma żadnego pożytku - nibral
fani - cyar'tomade
furia - zob. gniew
głowa - gett
głupek, idiota, bezużyteczna osoba); kontekst-zależny: może nazywać durnia, głupca, kretyna itd. - di'kut
gniew, furia - a’den
gorący drink - zob. różne rodzaje gorących drinków, napar
gwiazdy - ka'ra
hełm; potoznie: Pół kwarty, wiadro - buy'ce
idiota - zob. głupek
już nie Jedi - dar'jetti
już nie ojciec - dar'buir
Kaminoanie - Kamiinise
klan - zob. rodzina
kobieta lekkich obyczajów - zob. złodziej
kochanie - zob. dziecko
krew - tal
kwasek cytrynowy, środek antyseptyczny, środek pobudzający - behot
ludzie - zob. społeczeństwo
Łowca Nagród - beroya
Mandalore (planeta)- Manda'yaim
Mandalor - Mand'alor
Mandalorianin - Mando'ad (dosłownie: syn/córka/dziecko Mandalora)
miecz - kad
miecz świetlny - jetii'kad
misja - aka
Mroczny Jedi - zob. Już nie Jedi
mrok - dhar
mózg, umysł - mirshe
napar - zob. *chig – różne rodzaje gorących drinków, napar
niebo - zob. przestrzeń kosmiczna
noc - ca
obcy - zob. zdrajca
odrodziciel - gayiyli
ogień - tracyn
ojciec - buir
piekło, miejsce które chcesz zapomnieć - dar'yaim
pieśni - adu (rzeczownik archaiczny)
plecak - birgaan
płomień - tracinya
"poodoo" - osik
popiół - rang
popiół Taung - taungsarang
powietrze - abiik
pradziadek - ba'buir
prawie wojownik - ge'verd
przepaska - zob. tył
przestrzeń kosmiczna, gwiazda, niebo - tar
przyjaciel - burc'ya
przyszłość - ven
radio - gayi'kaab
Republika - jetiise (znaczy również Jedi (w liczbie mnogiej))
rękawica - kom’rk
rodzina, klan - aliit
rozkaz, dowództwo - ke'gyce
różne rodzaje gorących drinków, napar - chig
ryba - gihaal
serce - ka'rta
Sith - Siit
społeczeństwo - droten
sprawiedliwość - tor
stalowa bestia - zob. Bazyliszek
stalowa skóra- zob. zbroja
stan bycia "Nie Mandalorianem"; nie poza światowiec, ale ten który stracił swoje dziedzictwo, więc i tożsamość i duszę - dar'manda
szaleniec - or'dinii
szara komórka - mirsh
szumowiny - zob. złodziej, drobny przestępca, szumowiny, kobieta lekkich obyczajów, bękart
śmierć - kyr'am
środek antyseptyczny - zob. kwasek cytrynowy
środek pobudzający - zob. kwasek cytrynowy
rodzaj kleistego syropu - uj'Jayl (ooh-JAI-ul)*rolnik - vhett
Sith - Siit (zob. też Już nie Jedi)
sojusz, grupa, organizacja - tsad
syn - ad
tchórz - hut'uun
twarz - troan
tył - shebs (znaczy także tyłek), kama (znaczy także przepaska)
tyłek - zob. tył
umysł - zob. mózg
Yuuzhan Vongowie - vongese
waga- zob. znaczenie
wiadro - zob. hełm
wieczność - darasuum
wojna - akaan
wojownik - verd
wrzaskliwy jastrząb - jai'galaar
wschód - abesh
zbroja - beskar'gam
zdrajca, obcy - aruetii (liczba mnoga auretiise)
zemsta - gra'tua
złodziej, drobny przestępca, szumowiny, kobieta lekkich obyczajów, bękart - chakaar
znaczenie - kando
zwycięstwo - parjai
Przymiotniki i przysłówki
Mando'a - Polski
a'denla - mściwy
adenn - bezlitosny
ani'la - ostateczny
aruetyc - zdradziecki
atin - uparty
briikase - szczęśliwy
dar (dahr) – już nie (Np. Dar’buir – już nie ojciec)
darasuum – wieczny, na zawsze
di'kutla - głupi, idiotyczny
draar (drahr) - nigdy
dral – jasny, bystry
dralshy'a – silny, potężniejszy
ge'tal - czerwony
hettyc - płonący
hut'uunla - tchórzliwy
iviin'yc - szybki, szybko
jatne - najlepszy
kandosii – nieposkromiony, szlachetny
mirdala – bystry, mądry
nau - przed
ne'tra - czarny
ori - wielki, olbrzymi, bardzo
racin - blady
shabla - przekleństwo
shukla - zmiażdżony
sol'yc - pierwszy
talyc – krwawy, krwisty
teroch - bezlitosny
tome - razem
tracyn'la - spieczony, spalony
troch - oczywiście
ures - bez
solus - jeden, sam, jednostka
usen'ye – wulgarne powiedzenie, gdy chcemy, by ktoś odszedł
Polski - Mando'a
bezlitosny - teroch, adenn
bez - ures
blady - racin
bystry, mądry - mirdala
czarny - ne'tra
czerwony - ge'tal
głupi, idiotyczny - di'kutla
jasny, bystry - dral
jeden, sam, jednostka - solus
już nie - dar (dahr) (Np. Dar’buir – już nie ojciec)
krwawy, krwisty - talyc
mściwy - a'denla
najlepszy - jatne
nieposkromiony, szlachetny - kandosii
nigdy - draar (drahr)
oczywiście - troch
ostateczny - ani'la
pierwszy - sol'yc
płonący - hettyc
przed - nau
przekleństwo - shabla
razem - tome
silny, potęrzniejszy - dralshy'a
spieczony, spalony - tracyn'la
szczęśliwy - briikase
szybki, szybko - iviin'yc
tchurzliwy - hut'uunla
uparty - atin
wieczny, na zawsze - darasuum
wielki, olbrzymi, bardzo - ori
wulgarne powiedzenie, gdy chcemy, by ktoś odszedł - usen'ye
zdradziecki - aruetyc
zmiażdżony - shukla
Inne słowa
Mando'a- Polski
a - ale
an - wszyscy
ashi - inny
ast - samo
bal - i
bah – do, ku
cuun - nasz
elek - tak
gar - ty, twój
ibic - to
jate - dobrze
jatne - najlepszy
juaan - obok
kaysh - jego, jemu
ke – przedrostek rozkazujący
ke nu - nie
lo - w
meg – który, co
meh - jeżeli
mhi - my
nayc - nie (potocznie: shh)
ner - mój
ni - ja
par - dla
sa - jak
shh - nie (potocznie)
sha or shal - na
te – ten
teh – z (kąd?)
ti – z (kim?)
tion – przedrostek pytający
tion'ad - kto, pytanie
vaii - gdzie
val - oni, ich
ven – przedrostek przyszłościowy
Polski - Mando'a
ale - a
co - zob. który
dla - par
do, ku - bah
dobrze - jate
gdzie - valii
i - bal
ich - zob. oni
inny - ashi
ja - ni
jak - sa
jeżeli - meh
kto, pytanie - tion'ad
który, co - meg
ku - zob. do
mój - ner
my - mhi
na - sha or shal
najlepszy - jatne
nasz - cuun
nie - nayc, ke nu, potocznie shh
obok - juaan
oni - val
przedrostek przyszłościowy - ven
przedrostek pytający - tion
przedrostek rozkazujący - ke
pytanie - zob. kto
samo - ast
tak - elek
ten - te
the - zob. ten
to - ibic
twój - zob. ty
ty, twój - gar
w - lo
wszyscy - an
z (kąd?) - teh
z (kim?) - ti
Wyrażenia
Aliit ori'shya taldin - "Rodzina to więcej niż tylko krew" Mandaloriańskie przysłowie
Ba'slan shev'la. – Odwrót taktyczny. Mandaloriańskie wyrażenie.
Copaani gaan? – Chcesz pomocną dłoń?
Cuy’val Dar - "ten który już nie istnieje"
Duraani, burc'ya? - "Czy wyglądam śmiesznie, kolego?"
"Gar Aruetyc Jetiise lise nau'ur ca ti jetii'kade, a'a'denla Siite hibira atiniir darasuum." - "Wy zdradzieccy Jedi możecie rozświetlić noc przy pomocy waszych mieczy świetlnych, ale mściwi Sithowie nauczyli się wytrzymywać was na zawsze."
Gar ru kaymaru kaysh, di'kut: tion'meh kaysh ru jehaati? - Zabiłeś go, ty idioto: co jeżeli on kłamał? (Powiedziane przez Kala Skiratę do Walona Vaua w Komandosi Republiki: Potrójne Zero)
Gedet'ye - proszę
Haat, Ijaa, Haa'it - Prawda, Honor, Wizja —mówione podczas pieczętowania paktu
Haili cetare - Smacznego
Hukaat'kama – Ochraniaj moje tyły
Ib'tuur jatne tuur ash'ad kyr'amur. - "Dzisiaj jest najlepszy dzień, żeby ktoś zginął”
K'atini – Zassij to!
Kandosii! -"Zgroza!"
Ke barjurir gar'ade, jagyc'ade kot'la a dalyc'ade kotla'shya. - "Trenuj swoich synów żeby byli silni, a twoje córki żeby były silniejsze." Mandaloriańskie powiedzenie
Ke narir haar'ke'gyce rol'eta resol! - "Wykonać rozkaz 66!"
Ke nu jurkad sha Mando'ade, burc'ya! - "Nie zadzieraj z Mandalorianami, kolego!" (dosłownie: Nie podnoś miecza na Mandolorian, kolego!" )
Ke nu jurkad ti Mando'ade, burc'ya! - "Nie krzyżuj miecza z Mandalorianami, kolego!"
Ke'pare, ke baslana meh mhi Kyrayc - "Zostać na pozycjach, (i) odejść jeżeli się nam nie uda"
Ke'pare - "Zostać na pozycjach"
Ke'sush – Komenda dobrej starej armii.
Kom'rk tsad droten troch nyn ures adenn, Dha Werda Verda a'den tratu. – Oni są wrath cienia wojownika i rękawicą Republiki (Linijka Mandaloriańskiej pieśni wojennej zaadoptowanej dla Komandosów Republiki).
K'uur – Cisza!; Bądź cicho
Mar'e – Nareszcie!
Mhi solus tome, mhi solus dar'tome, mhi me'dinui an, mhi ba'jur verde. - Razem stanowimy jedność, osobno stanowimy jedność, podzielimy się wszystkim, wychowamy wojowników. Treść przysięgi małżeńskiej.
Mir'osik - przekleństwo
Mirdala Mird'ika! - "Mądry Mird!" (mówione przez Walona Vaua do zwierzaka Strilla, Lorda Mirdalan)
Mirsh'kyramud – nudna osoba (dosłownie: "morderca umysłów")
Mishuk gotal'u meshuroke, pako kyore – Ciśnienie tworzy klejnoty, łatwo tworząc rozpad. Mandaloriańskie przysłowie.
N'jurkad - "Nie zadzieraj ze mną"
N 'oya 'kari gihaal, Buir. (Noy-ah KAR-ee gee-HAAL, boo-EER) – Złowiłem rybę, Tato..
Nar dralshy'a – Próbuj mocniej
Ner vod - "mój brat/siostra" potocznie: "(mój) kumpel/chłopak/facet"
Ni kar'tayli gar darasuum (nee kar-TILE garh dah-RAH-soom) - potocznie: "Kocham cię"
Ni ru kaymaru Niktose. Meh Orjul jehaati, kay kar'tayli me'ni ven kaymaru kaysh – Zabiłem tego Nikto. Jeżeli Orjul kłamie, wie, że jego także zabije. (Walon Vau do Kala Skiraty)
Nu jurkad Mando'ade, burc'ya! - zapewnienie, porównywalne do "Spokojnie, przyjacielu"
Nu kyr'adyc, shi taab'echaaj'la - "Nie odejśc, zwyczajnie odmaszerowac daleko" (Mandaloriańskie wyrażenie na odejście)
Ori'jate - "Bardzo dobrze"
Resol'nare - sześć zasad stanowiących kulturę Mandalorian
Re'turcye mhi! – do widzenia, żegnaj
Ret'ini – to był wypadek
Su'cuy! – przyjacielskie przywitanie (dosłownie: "wciąż żywy" lub "wiec wciąż jesteś żywy")
Tion'ad hukaat'kama? - "Kto cię kryje?"
Tsad droten - Republika, demokracja, każdy rząd (dosłownie: "organizacja ludzi")
Usenye - "Odejdź!"
Udesii - "uspokój się", "nie przejmuj się"
Verd ori'shya beskar'gam. - "Wojownik to więcej niż (jego) zbroja" Mandaloriańskie przysłowie
Vor’e - dzięki, krótsza forma vor entye
Vor entye - dziękuje (dosłownie: "Akceptuje twój dług")
Pieśni
Szał Wojowników Cienia
Kote Darasuum
Dha Werda Verda
Ka'rta Tor
Gra'tua Cuun
Vode An
Pieśń Mandaloriańskich Najemnikow
Pijańska pieśń
Ostatnio zmieniony przez Veshok Ordo dnia Nie 20:56, 01 Lip 2012, w całości zmieniany 2 razy
|
|
